سقط مکرر یک تجربه بسیار دردناک چه برای پزشک و چه برای بیمار میباشد که با شیوع ۳% یکی از شایعترین عوارض حاملگی است. سقط مکرر به صورت ۳ بار یا بیشتر از دست دادن محصول حاملگی به طور پیاپی، در سه ماهه اول بارداری تعریف میشود.
انواع سقط مکرر
اولیه: در این حالت هیچگاه بارداری موفقیتآمیز روی نداده است.
ثانویه: در این حالت پس از یک تولد زنده سقطهای مکرر روی میدهد.
دلایل سقط مکرر
از جمله مشکلاتی که منجر به سقط مکرر در خانمها میشود میتوان به دلایل زیر اشاره کرد:
اختلالات ساختمانی رحم
مشکلات هورمونی
اختلالات کرموزومی
سندرم تخمدان پلیکیستیک
بیماریهای خودایمنی
اختلالات همراه با افزایش انعقاد پذیری
شایعترین علت سقط منفرد دلایل ژنتیکی میباشد، در حالیکه شایعترین دلیل سقط مکرر دلایل ایمونولوژیک محسوب میشود. معمولا سقطهای ژنتیکی در سنین پایینتر حاملگی، در زمانی که طول جنین کمتر از ۳۰ میلیمتر است اتفاق میافتد اما سقطهای ایمونولوژیک در حاملگیهای بالای ۱۰ هفته بیشتر دیده میشود.
نگاهی به مراحل لانهگزینی جنین نشان میدهد که در تمامی مراحل، سیستم ایمنی در پذیرش جنین توسط مادر نقش مهمی دارد. به عنوان مثال، در مرحله تهاجم اندومتر توسط سلولهای جفتی، فاکتورهای رشد و بعضی عوامل التهابی و ایمنی در تهاجم، لانهگزینی و تکامل جفت اولیه دخالت دارند.
همانطورکه گفته شد، اختلالات ایمونولوژیک شایعترین و مهمترین علت سقط مکرر میباشد.
مهمترین دلیل ایمونولوژیک، سندرم آنتیفسفولیپید میباشد.
به همین دلیل، کالج آمریکایی زنان و زایمان (ACOG)، اندازهگیری آنتیبادی ضد فسفولیپید در بیماران سقط مکرر را الزامی دانسته است؛ این آزمایش باید هر ۶ هفته یک بار تکرار شود. حدود ۱۰ تا ۲۰ درصد سقطها به دلیل آنتیبادی و در مراحل کمتر از ۱۰ هفتگی جنین اتفاق میافتد.
سندرم آنتیفسفولیپید با علائم کلینیکی خاصی خود را نشان میدهد همچون مسمومیت بارداری، ریتم غیر طبیعی قلب جنین، از بین رفتن جنینِ به ظاهر نرمال پس از ۱۰ هفته بدون علت مشخص و یا زایمان زودرس قبل از ۳۴ هفته با افزایش فشار خون و نارسائی جفت. گاهی این سندرم در زمینۀ بیماری لوپوس ایجاد میشود که توجه به آن بسیار مهم است.
بعضی مطالعات نشان میدهد که افزایش آنتیبادی ضد هسته حتی بدون علائم ایمونولوژیک با افزایش سقط همراه است ولی بسیاری از مطالعات به حضور این آنتیبادی در میان افراد نرمال اذعان داشته و نقش این آنتیبادی را در ایجاد سقط مکرر کمرنگ میدانند. آنتیبادیهای ضد تیروئید نقش مهمی در بروز سقط مکرر داشته و شیوع سقط مکرر در حضور این آنتی بادیها در مقایسه با گروه کنترل به طور معنیداری بالاتر بوده است. پاتوفیزیولوژی سقط در این بیماران، نامشخص و بدون ارتباط با عملکرد تیروئید میباشد و بیشتر به وجود یک اختلال ایمنی در بدن مربوط میشود.
سیستم ایمنی بدن در زمان لانهگزینی به طور سریالی وارد عمل میشود. یکی از دلایل سقط مکرر دلایل ایمنی میباشد. در واقع این مشکل زمانی اتفاق میافتد که پاسخ ایمنی طبیعی بدن به ژنهای جنین و جفت، غیرطبیعی باشد. این مشکل منجر به اختلال در ایجاد آنتیبادیهای بلاککننده در مادر شده و منجر به از دست رفتن جنین میشود.
بعضی از مطالعات نشانگر اهمیت یکسان بودن ژنهای گلبولهای سفید (که در رد پیوند دخالت دارد) در بروز سقط و اشکال در لانهگزینی میباشد. بعضی مطالعات نیز به طور اختصاصی حاکی از ارتباط این ژنها با سقط مکرر و ارتباط با ناباروری و شکست در IVF دارد. همچنین اهمیت آن در وزن زمان تولد نوزادانی که حاملگی موفقی را گذراندهاند در مطالعات نشان داده شده است.
از اختلالات هورمونی که به سقط مکرر منجر میشوند میتوان به اختلالات و ضعف تخمدان، دیابت و بیماریهای تیروئیدی اشاره کرد. تداوم بارداری در خلال ۲ ماه اول بارداری وابسته به تولید پروژسترون از تخمدان است که اگر به مقدار کافی تولید نشوند، سلولهای جفتی رشد کافی نخواهند داشت و به سقط خود به خود منجر میشود. علت سقط در دیابت ممکن است اختلال در جریان خون رحمی باشد. کمکاری تیروئید، بیماری هورمونی دیگری است که باعث سقط مکرر میشود و به دلیل تأثیر روی تخمکگذاری و اختلال عملکرد تخمدانها ایجاد میشود.
منبع: soheilaarefi.com