آنچه در ساعات اول عمر میگذرد در بقای نوزاد و بر رابطه آینده والدین با کودک بسیار اثر گذار است. بیش از ۹۰% نوزادان در بدو تولد برای بقای خود نیاز به هیچگونه مداخله درمانی ندارند. تماس پوست با پوست در بدو تولد بسیار موثر است. گاهی دلبستگی به نوزاد از دوره بارداری برای والدین آغاز میشود و پس از چند ماه انتظار با مشاهده و اولین تماس مستقیم با نوزاد قوی تر میشود. این دلبستگی ممکن است در بدو تولد و یا دیدن نوزاد تجلی یابد یا به مرور زمان و بعد از آشنایی بیشتر با نوزاد ایجاد شود. در مجموع هر چه دلبستگی والدین زود تر و قوی تر ایجاد شود مراقبت از نوزاد دلپذیرتر و بهتر می شود. یکی از مهمترین عوامل در ایجاد این دلبستگی مشاهده و شناخت واکنش های نوزاد است.
جدایی از نوزاد و تغییر رفتارهای مادرانه:
با توجه به تحقیقات انجام شده جدایی هر نوزاد از مادرش در هنگام تولد باعث تغییر رفتار و مراقبت های مادرانه میشود. در پستانداران برای این جدایی زمان مشخصی وجود دارد که بعد از آن گسستگی عاطفی به وجود آمده دائم و غیر قابل ترمیم میباشد.
در گذشته معمولا نوزاد به محض تولد از مادر جدا و در ساعات مقرر جهت تغذیه نزد مادر آورده می شد. در مقابل این روش و روش دیگری مورد مطالعه قرار گرفت که در آن نوزاد سالم به محض تولد بدون وقفه و به مدت یک ساعت در تماسی پوست با پوست با مادرش قرار میگرفت.
بر روی مادرانی که سابقه تماس زود هنگام پوست با پوست نوزاد خود را داشته اند در یک ماه بعد و یک سال بعد از تولد تحقیقاتی انجام شد و از نتایج آن مشخص گردید این مادران رفتار مادرانه بیشتری نسبت به مادران دیگر از خود نشان می دهند.
محققان در یافتند که تماس والدین با نوزاد در یک ساعت اول عمر نقش تعیین کننده ای در تکامل عصبی و آینده نوزاد ایفا می کند. بنابراین باید برای تحکیم هرچه سریعتر این دلبستگی برای نوزادان بیماری که الزاما از بدو تولد از مادر خود جدا میشوند بهتر است تمهیداتی در نظر گرفته شود.
برای نوزاد خطر ابتلا به عفونت در ساعات اول عمر در اثر تماس پوست به پوست با مادر کاهش میابد. چراکه باکتری های غیر بیماری زا از ابتدا شروع به تکثیر در پوست و روده نوزاد کرده و در نتیجه از رشد و تکثیر باکتری های بیماری زا پیشگیری می شود.
اولین تماس نوزاد باید تا زمانی که نوزاد تغذیه می کند ادامه یابد. این زمان تماس برای مادر و نوزاد بسیار ارزشمند بوده و بهتر است حتی الامکان بدون مزاحمت طبی انجام شود.
بسیاری از نوزادان این زمان تغذیه شیر از مادر را در مدت ۱۰ دقیقه انجام میدهند. و در این بین لحظاتی را به استراحت می گذرانند و سپس بدون نیاز به مداخله میکیدن را شروع میکنند.
بر اساس تحقیقات انجام شده اگر امکان بر قراری این تماس برای نوزاد در لحظات بحرانی اول عمر مهیا شود احتمال بهره بردن از تغذیه انحصاری با شیر مادر به میزان قابل ملاحظه ای افزایش یافته و مدت شیر دهی طولانی تر میشود.
در بسیاری از نوزادان اولین سینه گرفتن بدون مداخله دیگران و به تنهایی توسط نوزاد میتواند انجام گیرد.
بهتر است آموزش عملی شیردهی در تماس های بعدی انجام شود.
وزن کردن و حمام دادن نوزاد در بدو تولد و تزریقات واکسن و ویتامین، باعث جداشدن نوزاد از مادر و ایجاد استرس در نوزاد می شود. بهتر است این اقدامات را به بعد از برقراری تماس اولیه به تعویق انداخت.
فوق تخصص نوزادان و عضو هیات
علمی دانشگاه شهید بهشتی
با خبرگزاری ایسنا