آیا شما هم از “سندرم پیش از قاعدگی” رنج می برید؟
سندرم پیش از قاعدگی یا به اختصار PMS ( (premenstrual syndrome عبارت است از مجموعه ای از تغییرات پریشان کننده ی فیزیکی، روانی یا رفتاری که در طی فاز لوتئال(مدت زمان بین تخمک گذاری و شروع خونریزی قاعدگی سیکل بعدی) هر سیکل ماهانه عود می کند.
چند درصد از افراد به این سندرم مبتلا هستند؟
تنها ۱% از زنان سنین باروری دارای PMS چنان شدیدی هستند که در کار و روابط اجتماعی آنها اختلال ایجاد می کند.
شایع ترین سن ابتلا به این سندرم، ۲۵ تا ۴۵ سالگی می باشد.
فردی که مبتلا به این سندرم می باشد ممکن است یک یا چند نشانه ی زیر را البته با شدت و ضعف متفاوت داشته باشد:
درد بدن(سردرد-کرامپ-خستگی)
احتباس آب(افزایش بدن، تورم، پستانهای دردناک)
خلق منفی( افسردگی، گریه، احساس تنهایی، تحریک پذیری)
واکنش های اتونومیک(تعریق سرد، سرگیجه، سنکوپ)
تغییرات رفتاری(کاهش کارایی، اختلال در تمرکز، کاهش تعادل حرکتی)
احساس خفگی، درد سینه ، صدای زنگ در گوشهاعلت PMS چیست؟
علت دقیق شناخته شده نمی باشد. تئوری های زیادی مطرح شده است که هیچیک ثابت شده نیست از جمله افزایش استروژن، کاهش پروژسترون، احتباس مایع، کمبود ویتامین B6، بالا بودن پرولاکتین و آلرژی های هورمونی…
تعیین ارتباط بین علائم با سیکل ماهانه در تشخیص قطعی این سندرم کمک کننده می باشد:
به این شکل که شما علائم خود را به صورت روزانه تا ۲ ماه ثبت می نمائید، سپس در انتهای این ۲ ماه علائم ثبت شده توسط پزشک ارزیابی می شود. اگر علائم به گونه ای باشد که درست قبل از قاعدگی(اواخر فاز لوتئال) شروع شود و و ۲یا ۳ روز بعد از شروع قاعدگی از بین برود؛ شک ابتلا به این سندرم قویاً در مورد شما ایجاد می شود.
البته ممکن است برخی از زنان علاوه بر اواخر فاز لوتئال، این علائم را در حول و حوش تخمک گذاری نیز نشان دهند.
اما راه مقابله با این سندرم چیست؟
مرحله اول:
۱- توصیه های تغذیه ای—-شامل: به حداقل رساندن مصرف نمک، کافئین، قندهای ساده و نیز عدم مصرف الکل و نیکوتین
۲- ورزش —به صورت منظم و برنامه ریزی شده
۳- در صورت نیاز مشاوره روانپزشکی
در برطرف کردن علائم و کنترل صحیح آنها، بسیار سودمند هستند.
مرحله دوم: چنانچه مرحله اول در تخفیف علائم شما کافی نباشد، نیاز به درمان دارویی به میان می آید.
پزشک ممکن است بر حسب نیاز از داروهای زیر برای شما تجویز نماید:
۱- مفنامیک اسید که دردرمان علائم ناشی از درد PMS موثر است.
۲- گامالینوئیک اسید ( این دارو به خصوص در درمان علائم پستانی، نفخ، افزایش وزن و ادم ناشی از PMS مفید می باشد.)
۳- آگونیست های GnRH (البته تجویز دراز مدت این دارو موجب قطع تخمک گذاری و نیز قاعدگی می باشد و از این طریق منجر به تسکین کامل علائم می شود)
۴- آلپرازولام (در درمان اضطراب ناشی از PMS) و فلوکستین(جهت مقابله با افسردگی ناشی از PMS)
۵- دیورتیک ها: در زنان با افزایش وزن قابل ملاحظه(بیش از ۵/۱ کیلوگرم) از درمان کوتاه مدت با دیورتیک ها شود برده می شود که درمان کوتاه مدت آن در تسکین علائم نفخ، ادم و احساس پری در پستان کمک می کند.
چند درصد از افراد به این سندرم مبتلا هستند؟
تنها ۱% از زنان سنین باروری دارای PMS چنان شدیدی هستند که در کار و روابط اجتماعی آنها اختلال ایجاد می کند.
شایع ترین سن ابتلا به این سندرم، ۲۵ تا ۴۵ سالگی می باشد.
فردی که مبتلا به این سندرم می باشد ممکن است یک یا چند نشانه ی زیر را البته با شدت و ضعف متفاوت داشته باشد:
درد بدن(سردرد-کرامپ-خستگی)
احتباس آب(افزایش بدن، تورم، پستانهای دردناک)
خلق منفی( افسردگی، گریه، احساس تنهایی، تحریک پذیری)
واکنش های اتونومیک(تعریق سرد، سرگیجه، سنکوپ)
تغییرات رفتاری(کاهش کارایی، اختلال در تمرکز، کاهش تعادل حرکتی)
احساس خفگی، درد سینه ، صدای زنگ در گوشهاعلت PMS چیست؟
علت دقیق شناخته شده نمی باشد. تئوری های زیادی مطرح شده است که هیچیک ثابت شده نیست از جمله افزایش استروژن، کاهش پروژسترون، احتباس مایع، کمبود ویتامین B6، بالا بودن پرولاکتین و آلرژی های هورمونی…
تعیین ارتباط بین علائم با سیکل ماهانه در تشخیص قطعی این سندرم کمک کننده می باشد:
به این شکل که شما علائم خود را به صورت روزانه تا ۲ ماه ثبت می نمائید، سپس در انتهای این ۲ ماه علائم ثبت شده توسط پزشک ارزیابی می شود. اگر علائم به گونه ای باشد که درست قبل از قاعدگی(اواخر فاز لوتئال) شروع شود و و ۲یا ۳ روز بعد از شروع قاعدگی از بین برود؛ شک ابتلا به این سندرم قویاً در مورد شما ایجاد می شود.
البته ممکن است برخی از زنان علاوه بر اواخر فاز لوتئال، این علائم را در حول و حوش تخمک گذاری نیز نشان دهند.
اما راه مقابله با این سندرم چیست؟
مرحله اول:
۱- توصیه های تغذیه ای—-شامل: به حداقل رساندن مصرف نمک، کافئین، قندهای ساده و نیز عدم مصرف الکل و نیکوتین
۲- ورزش —به صورت منظم و برنامه ریزی شده
۳- در صورت نیاز مشاوره روانپزشکی
در برطرف کردن علائم و کنترل صحیح آنها، بسیار سودمند هستند.
مرحله دوم: چنانچه مرحله اول در تخفیف علائم شما کافی نباشد، نیاز به درمان دارویی به میان می آید.
پزشک ممکن است بر حسب نیاز از داروهای زیر برای شما تجویز نماید:
۱- مفنامیک اسید که دردرمان علائم ناشی از درد PMS موثر است.
۲- گامالینوئیک اسید ( این دارو به خصوص در درمان علائم پستانی، نفخ، افزایش وزن و ادم ناشی از PMS مفید می باشد.)
۳- آگونیست های GnRH (البته تجویز دراز مدت این دارو موجب قطع تخمک گذاری و نیز قاعدگی می باشد و از این طریق منجر به تسکین کامل علائم می شود)
۴- آلپرازولام (در درمان اضطراب ناشی از PMS) و فلوکستین(جهت مقابله با افسردگی ناشی از PMS)
۵- دیورتیک ها: در زنان با افزایش وزن قابل ملاحظه(بیش از ۵/۱ کیلوگرم) از درمان کوتاه مدت با دیورتیک ها شود برده می شود که درمان کوتاه مدت آن در تسکین علائم نفخ، ادم و احساس پری در پستان کمک می کند.
منبع: بیماری های زنان برک و نواک
تالیف: ز.پورمطهری- کارشناس مامایی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی
