در مقوله تشویق و یا تنبیه یا تفریح ویژگیهایی را باید در نظر بگیریم.
در ابتدا باید در باره ویژگیهای تشویق و تنبیه صحبت کنیم، به عنوان مثال چیزی را که به عنوان تشویق در نظر می گیریم باید بتوانیم بلافاصله بعد از یک رفتار مطلوب به فرزند ارائه بدهیم .
و زمان زیادی از عملی که به خاطر آن پاداش می دهیم نباید بگذرد ، در مورد تنبیه هم همینطور وقتی کودک را تنبیه می کنیم که البته ابدا نباید پرخاش کنیم یا او را کتک بزنیم ، باید بلافاصله بعد از خطایی باشد که سزاوار تنبیه بوده است.
نکته دیگر این که تنبیه باید ویژگی خبر دهی و آگاه سازی برای کودک داشته باشد.
یعنی کودک باید متوجه شود که چون فلان کار خطا را انجام داده ، تنبیه شده است که اگر آن خطا از او سر نمی زد ، تنبیه نمی شد ، وقتی کودک کار بدی انجام میدهد یا حرف زشتی میزند ، مادر بلافاصله با او قهر می کند ، کودک یاد می گیرد که این واکنش نتیجه آن رفتار غلط است ، کودک در این حالت یاد می گیرد که چه کار باید بکند ، مثلا عذر خواهی می کند و بعد از عذر خواهی مادر با او صحبت می کند و کودک یاد می گیرد که رفتار بد ، به دنبالش قهر کردن است که همان تنبیه است واین تنبیه در حقیقت به او هشدار می دهد که اگر عذر خواهی کند مادر با او آشتی می کند و در غیر این صورت به قهر خودش ادامه خواهد داد.
بعضی از مادران خیلی صبور نیستند و تصور می کنند که با یک بار قهر کردن فرزندشان باید تمام رفتار های درست و صحیح را یاد بگیرند و کار اشتباه را تکرار نکند ؛ اما اینطور نیست ، اگر بتوانیم به کودک خود تفهیم کنیم که پس از هر خطایی عذرخواهی کند ، کار بسیار مهمی انجام داده ایم.
بنابراین تشویق و تنبیه باید از ویژگیهایی برخوردار باشد.
از جمله اینکه بلادرنگ اعمال شود و جنبه خبری نیز داشته باشد و ما آن را به بعد موکول نکنیم.
در مورد تشویق که انواع مختلفی دارد ، یک نوع آن وعده هایی است که به کودک می دهیم . در این صورت حتما باید به وعده خود عمل کنیم و نباید آن را به تعویق بیندازیم و یا تغییر دهیم.
بنابراین کارهایی که کودکان سه یا چهار ساله انجام می دهند به منظور شناختن محیط اطرافشان است و کنجکاویهای آنها اطلاعات لازم را به آنها خواهد داد.
لازم است که مادران در این دوره از زندگی فرزندشان ، خیلی شکیبا تر باشند تا این مرحله به خوبی طی شود و در مورادی که بی خطر و بی ضرر است ، به کودک امکان تجربه کردن بدهند و تنها از انجام کارهای خطرناک جلوگیری کنند.
البته جلوگیری از کارهایی که ممکن است برای کودک خطرناک باشد ، باید با زبان خوش و لحن ملایم صورت گیرد ، نه با پرخاشگری و تنبیهات بدنی و مانند اینها.
منبع: پاسخ به والدین ؛ سیما فردوسی
