به دام انداختن دروغگوها و فریبکارها هنوز به صورت یک دانش علمی دقیق در نیامده، اما به گفته بلا دو پائولا از دانشگاه کالیفرنیا در سانتا باربارا و وندی موریس از دانشگاه ویرجینیا برخی نشانهها و علائم در این زمینه میتوانند کمک کار واقع شوند.
برخلاف تصور عامه دروغگوها، یا دست کم آنها که در این کار حرفهای شدهاند ، رفتاری ناآرام و بیقرار ندارند، پلک هایشان با سرعت بهم نمیخورد و قیافه و رفتارشان کمتر از دیگران آرامش و سکون ندارد.
اما دروغگوها در مقایسه با راستگوها عصبیترند و این امر تا اندازهای در طنین صدایشان که بالا میرود و گشاد شدن مردمک چشمهایشان خود را آشکار می کند. گشاد شدن مردمک چشمها نشانه تنش و ازدیاد تمرکز است.
نوع دروغ نیز بر نوع علائمی که ظاهر میشود تاثیر میگذارد. زمانی که یک دروغگو کاملا از سر انگیزه بالا اقدام به دروغگویی میکند به نحوی غیر عادی از سکون در رفتار برخوردار میشود و کمتر به چشم مخاطب نظر میاندازد.
زمانی که دروغ از قبل طراحی شده و بر طبق نقشه عمل میشود پاسخهایی که دروغگو به پرسشها میدهد سریعتر از افراد راستگو است. اما اگر دروغگو ناگهان با یک پرسش غیر مترقبه غافلگیر شود آنگاه زمان یافتن پاسخ طولانی- تر میشود.
محتوای صحبت نیز حاوی نشانههایی است که میتواند به کشف دروغ کمک کند.
به نظر میرسد که دروغگوها بیش از راستگوها به جنبه های منفی میپردازند .
آنان بیشتر شکایت میکنند و کمتر تن به همکاری میدهند. همچنین دروغگوها به حبس و ضبط اطلاعات گرایش دارند و کمتر علاقه دارند که اطلاعات بیشتری به مخاطب ارائه دهند.
پاسخ های دروغگوها از انسجام و هماهنگی کمتری برخوردار است و میزان دوپهلوگویی در آن بیشتر است.
ساختار ماجرایی که سرهم کردهاند کمتر منطقی است. دانشمندانی که در زمینه کشف جرایم فعالیت میکنند معمولا با توجه به مطالب مکتوب شخص میتوانند جنبههای دروغگویی آن را آشکار سازند.
این روش متکی به تحلیل منظم بازگفتههای فردی است که از او خواسته شده شهادت بدهد یا اطلاعات خود را عرضه کند.
محققان ۱۹معیار مختلف برای شناسایی گزارههای صادق از گزارههای کاذب تکمیل کرده اند.
به نظر میرسد که گزارههای صادق و راست حاوی مقادیر زیادی اطلاعات اضافی است. در آنها موارد خود بخود و ناگهانی خود-تصحیح گری ، موارد حدس و گمان زدن درباره دیگران و حالات ذهنی آنان به چشم میخورد.
شاهد صادق در عین حال از اینکه خود را کوچک سازد و کارهای خود را کم ارزش جلوه دهد و نکاتی را مطرح سازد که به نفع فرد متهم است ابایی ندارد.
موفقیت تحلیلگران در درک درست محتوای مطالب نگاشته شده و شناسایی صحیح دروغگو تا حد زیادی به ظرف و زمینه و شرایط نیز بستگی دارد.
اما در یک بررسی کوچک که در مورد دانش آموزانی که در مدرسه زورگیری میکردند و قلدر بازی در میآوردند، با استفاده از این روش در ۹۵درصد موارد افراد دروغگو مشخص شدند در حالیکه در همین آزمایش و بر اساس گزارش معلمان تنها ۵۵درصد افراد خاطی شناسایی شده بودند.