مدیریت رفتار
مرتب کردن اوضاع برای کودکان به منظور انجام کار صحیح
اولین مسئله ای که باید رعایت کنید این است که محیط را طوری درست کنید که بچه تان به دردسر نیفتد. یعنی محیط را با بچه تطبیق بدهید نه اینکه بخواهید بچه خودش را با محیط مطابقت بدهد. به این تریتب بچه ها باید مدام درگیر شکستن و انداختن و این ها باشند. این راه عاقلانه ای برای بار آوردن یک بچه باهوش نیست. در واقع مانعی برای این کار است. پس بی خیال دکوراسیون و ظاهر آنچنانی خانه تان شوید برای مدتی تا کمترین برخورد را با بچه تان سر اینجا نرو و به آن دست نزن داشته باشید. قول میدهم درگیری هایتان به قدر کافی زیاد باشد!! 🙂
به اتاقی که بچه تان بیشترین وقت را درآن می گذراند دقت کنید. سن کودک و علایقش را در نشر بگیرید و اینکه ممکن است در آینده چه اتفاقی بیفتد. همه این اطلاعات جزیی را کنار هم بگذارید و: بعضی چیزها را برای وقتی که به دانشگاه می رود کنار بگذارید. بعضی اسباب بازی ها و وسایلی که واقعا به درد بچه نمیخورند از کنار دستش بردارید.
اگر بچه شما دوستدار علم است جایی را برای آزمایش های علمی ترتیب دهید. یک جای امن که بتواند در آن با امنیت کامل آزمایشاتش را انجام دهد.
مبلمانتان را جا به جا کنید تا کودکتان پس از تلاش برای پرواز به گوشه میز شیشه ای برخورد نکند. یعنی یک فضای باز بدون اشیای تزیینی بسازید و اتفاقات ناخوشایند را کاهش دهید.
در حیاط فضای کافی ایجاد کنید تا کودک همیشه نگران خواب کردن گل ها یا افتادن روی سبزی ها نباشد.(که البته این نکته برای بیشتر مادرها که آپارتمان نشینی را تجربه می کنند بی کاربرد است! )
شما نمیتوانید جلوی همه اتفاقات ناخوشایند را بگیرید…ا ما میتوانید فضایی را ایجاد کنید که کودکتان رفتار بهتری داشته باشد و شما هم کمتر داد بزنید.
اشیای مناسب برای بازی تهیه کنید. به این فکر کنید که آیا بچه تان فضا و وسایل کافی و مناسب سنش برای بازی دارد؟ مجموعه ای از اشیا برای پرورش تخیل یا خلاقیت تهیه کنید. پارچه های کهنه…آجرهای خانه سازی…کتاب و اسباب بازی. ترکیب جالبی از وسایل بازی کودک را از شیطنت دور نگه خواهد داشت.
بچه کسل همیشه کاری برای انجام دادن پیدا میکنه…ولی این کار همیشه مورد پسند شما نیست!!! بنابراین با ایجاد یک محیط جالب، انگیزه بخش و امن برای بازی کودکتان از مشکلات پیشگیری کنید.
برای سفرهای کوتاه مدت و طولانی و گردش از قبل برنامه ریزی کنید. برای وقتی که تو رستوران منتظر غذا هستید ساندویچ های کوچک ببرید. داشتن مجموعه هایی از اشیای رنگی و بازی های کوچک و پازل یا کتاب می تواند از گریه و ناله که همه را ناراحت می کند جلوگیری کند. حتما درباره جایی که می روید و رفتاری که انتظار دارید داشته باشد با او صحبت کنید. به این ترتیب می توانید رفتارهای خوبش را تحسین کنید و او هم یاد می گیرد در یک محیط خاص چه طور رفتار کند.
دور کردن بدرفتاری به روشی برنامه ریزی شده.
شاید همه روشهای فوق نتواند جلوی بدرفتاری را بگیرد. بالاخره بچه شما بچه ی آدمیزاد است و یک ربات برنامه ریزی شده نیست!
موثرترین استراتژی برای تغییر شیطان کوچک شما طراحی برنامه ای بر مبنای تقویت رفتار های خوب و حذف رفتار های بد به همین ترتیب است. همه این برنامه ها از اصولی اساسی پیروی می کنند:
۱.هر رفتار نتیجه معینی دارد
۲.نتیجه هر رفتار پاداش یا تنبیهات است
(البته به نظر من این پاداش دادن ها نباید بچه را رشوه گیر و جایزه بگیر حرفه ای کند. به نظر بنده حقیر جایزه باید همیشه شکل غیر منتظرانه و سورپرایزی داشته باشد.)
تقویت جزیی از زندگی است. به تطبیق رفتاری به چشم وسیله ای برای هدایت کودک تان به سمت انجام آنچه فکر می کنید درست است نگاه کنید. با طراحی یک مدیریت رفتاری برای مقابله با مشکلات راهی بدون تهدید بدون احساسات و برنامه ریزی شده برای برخورد با هیولای کوچک تان خواهید داشت. آن هم وقتی که تنها کاری که دوست دارید انجام دهید جیغ زدن است.
برای طراحی یک برنامه تطبیق رفتاری این خطوط کلی را در نظر داشته باشید:
۱.مشخص کنید چه کار کودک تان شما را بسیار عصبانی می کند. بالا و پایین پریدن روی میز؟ ریخت خرده نان در همه جا؟ در یک زمان تنها روی یک یا دو مشکل کار کنید. به ترتیب احتمال پایبندی و استواری شما بر سر موضعتان بالا می رود و کودک تان هم شانس بیشتری برای موفقیت دارد چون در میان چندین پیغام و اخطار همزمان دست و پا نمیزند.
۲. یادداشت کنید که اتفاقات ناخوشایند چه زمانی و هر چند وقت یکبار اتفاق می افتند. به دقت این یادداشت ها را بردارید. مثلا بارها دیده شده که بچه ها از پای کامپیوتر نشستن مادرهایشان اصلا خوششان نمی اید و شروع میکنند بد خلقی کردن و کارهای ناخوشایند کردن. این یادداشت ها را وقتی کارهای بچه تان دیوانه تان می کند و برایتان واقعا غیرقابل تحمل است جدی بگیرید. زمانی که یادداشت بر میدارید احتمالا به الگویی دست پیدا میکنید که دلیل بد رفتاری کودکتان را برای شما آشکار کند.
۳. با تقویت مثبت کارهای کودک تان را تایید و تقویت کنید. لبخند…آغوش…ویا هر چیزی که کودک تان را خوشحال میکند.
تشویق هایتان باید هدفدار و بلندنظرانه باشد. مثلا: کار خوبی کردی که بعد از نان خوردن خرده هایش را جمع کردی. با این کار به او میفهمانید چه رفتاری قابل قبول است. آنچه در نهایت میخواهید این است که سخنان مهربانانه شما برای تشویق فرزندتان به رفتار بهتر کافی باشد.
۴. تعداد دفعاتی که فرزندتان کاری را درست انجام میدهد روی نمودار ببرید. به این ترتیب میتوانید متوجه شوید که چقدر پیشرفت کرده است. او هم میتواند پیشرفتش را دنبال کند. اول کار تعداد رفتارهای ناخوشایند افزایش میابد و این به این خاطر است که کودک تان میخواهد قوانین را امتحان کند و ان ها را یاد بگیرد.
اگر این مدیریت رفتار فایده ای نداشت و بچه همچنان دیوانه تان میکرد این سه راه حل را هم امتحان کنید:
۱. تقویت رفتار را با چیزی که انگیزه ش را بیشتر می کند ادامه دهید.
۲. فاصله زمانی کمتری میان تقویت کننده ها بگذارید تا فرزندتان را تشویق به کاری کنید.
۳. مطمئن شوید که رفتار درستی را برای اصلاح انتخاب کرده اید.
یکی از فایده های مدیریت رفتار این است که شما را مجبور میکند بر چیزی که واقعا فکر میکنید درست است تمرکز کنید. به تغییر جدی تری فکر می کنید که برای داشتن زندگی آرام و کودکی متعادل و باهوش به آن نیاز دارید. زمانی که هدف تان را لنتخاب می کنید تمام مزخرفات نامربوط دیگر به تدریج حذف می شود.
ناخشنودی خودتان را از رفتاری مشخص که ناراحت تان کرده یا به نظرتان نا امن می آید نشان دهید. این حق پدر و مادری شماست. ولی هیچ وقت به کل شخصیت بچه تان حمله نکنید. رفتار را نقد کنید و نه وجود بچه را. بهش بگویید “کار بدی کردی”…نه اینکه “بچه بدی هستی!” اگر همیشه به روش دوم حرف بزنید او فکر میکند کلا بچه بدی ست و دیگر برای راضی کردن شما تلاشی نمیکند.
نوع دیگری از رفتار که کودک شما را متوقف خواهد کرد عیب جویی دایم درباره همه کارهای اوست. دایم او را مورد قضاوت قرار ندهید. اگر هیچ چیز به نظر شما خوب نیاید کودک تان تلاشش را متوقف میکند. بنابراین هدفتان را انتخاب کنید.