بهترین سن برای آموزشهای دینی چه زمانی است؟
پاسخ: بهترین زمان برای این امر، دوران نونهالی است؛ چرا که فطرت خداجویی نونهالان دست نخورده است و این کار مربی را بسیار ساده میکند.
حضرت علی(علیه السلام) خطاب به فرزند بزرگوارش می فرماید:
” و برادب آموختن تو همت گماردم در حالی که کودک و دارای نیتی سالم و نفسی پاک بودی.”
در جای دیگری می فرماید:
” من به تربیت تو پرداختم، پیش از آن که دلت سخت و فکرت مشغول شود. ”
قلب کودک چونان زمین خالی است که هر بذری را در آن بریزید، رشد خواهد کرد.
مطلبی که در کودکی به انسان آموخته می شود، گویا بر روی سنگ حک می شود و تا پایان عمر در ذهن او خواهد ماند.
معروف است که می گویند: آموختن در کودکی بسان نقش بر روی سنگ است.
نخستین آموزش ها پس از تولد شروع می شود. اذان و اقامه در گوش راست و چپ نوزاد، نخستین آموزه های دینی ( توحید، نبوت، امامت و…) را به کودک القا می کند. البته این آموزش مستقیم نیست؛ اما در ضمیر ناخودآگاه او تاثیر خواهد داشت.
اموزش مستقیم ارزشهای دینی را از دو سالگی شروع می کنیم؛ زیرا حس مذهبی در کودک از این سن آغاز می شود. در ابتدا و به مرور صلوات بر محمد وآل محمد(ص) ، حب نبی، حب اهل بیت، تلاوت قرآن، خوبی وبدی، وضو، نماز، محرم و نامحرم و … را به کودک می آموزیم.
پیغمبر اکرم و ائمه اطهار به طور اکید دستور می دهند که کودکان را از سن شش یا هفت سالگی به نماز خواندن عادت دهید.
امام باقر(ع) فرمودند: ما کودکانمان را از سن پنج سالگی به نماز خواندن وادار می کنیم، ولی شما از سن هفت سالگی آن ها را به نماز خواندن امر کنید.
تذکر این نکته نیز لازم است که اگر پدر و مادر میل دارند که فرزندانشان اهل مجلس و مجالس دینی باشند، باید از کودکی آن ها را به این کار عادت دهند. می توانند آن ها را همراه خودشان به مجالس دینی و مسجد ببرند تا تدریجا به این امر عادت کنند. افرادی که از کودکی به مجالس دینی شرکت نکرده اند، در بزرگسالی نیز رغبتی به این گونه مجالس نشان نمی دهند.
نقش زمان و مکان در تربیت دینی
آیا استفاده از زمان و مکان خاص در تقویت روحیه دینی کودکان نقش دارد؟
پاسخ: توجه به موقعیت زمانی و مکانی خاص در تقویت روحیه دینی و برای آموزش ارزش ها بسیار مهم است.
توصیه می کنم برای آموزه های دینی از بهترین مکان ها و مناسب ترین زمان ها استفاده کنید.
بهترین زمان ، زمان شادابی کودک است. هنگام خستگی، خواب آلودگی و اضطراب کودک ارزش های دینی را به او القا نکنید. القای ارزش ها در این موقعیت ها نه تنها تثبیت نمی شود، بلکه ممکن است مقاومت روانی کودک را نیز در بر داشته باشد.
نشانه های عدم آمادگی کودک را از چهره، رفتار و بهانه گیری هایش می توان فهمید. باید از زمانی استفاده کرد که دل او آمادگی داشته باشد.
امام علی (ع) می فرماید: بدان که دل ها، میل و روی کردن و پشت کردنی دارند، آن ها را هنگام میل و روی کردنشان به کار گیرید.
زمان شادابی کودک وقتی است که به او هدیه ای می دهید. به مسافرت، پارک، جنگل، کوه، سینما و برای صرف غذا به رستوران می روید. در این موقعیت ها کودک بسیار خوشحال است.
منبع: نسیم مهر؛ استاد حسین دهنوی
آیین تربیت؛ ابراهیم امینی