تربیت نسل مهدی باور از جمله دغدغههای والدین ولایتمدار در جایگاه متولیان اصلی تربیت است. در سده حاضر، والدین برای تربیت معنوی فرزندان خود با چالشهای جدی روبهرو هستند ؛چرا که دشمنان اسلام برای تخریب فرهنگ انتظار در منظر نسل جدید، از هیچ تلاشی فروگذار نکردهاند.
مادران، باید با به کارگیری اصول و شیوههای صحیح تربیت ولایی و شکوفایی فطرت، درصدد تقویت عواطف و احساسات فرزندان خود درباره امام زمانشان باشند؛ چرا که آنها در درون خود، از گرایش به سوی انسان کامل برخوردارند.
در این نوشتار مختصر، سعی بر این است که به پارهای از ساز و کارهای تربیت مهدوی در عصر حاضر اشاره شود. امید است این مختصر بتواند برای همه کسانی که دغدغه تربیت نسل مهدی باور را دارند، راهگشا باشد.
در اینجا به بیان گامهایی که مادران باید بردارند تا توفیق تربیت نسل منتظر را بیابند، می پردازیم.
گام اول: انتخاب شایسته
براساس آموزههای تربیتی دین اسلام، پدر، از ارکان اساسی تربیت مهدی باور میباشد. در فرهنگ قرآنی و طبق آیه (قوا أنفسکم و أهلیکم ناراً… )[۱۴]پدر متولی و مسئول اصلی تربیت فرزندان میباشد؛ از این رو میبینیم آن گاه که پیامبر صل الله علیه و آله و سلم میخواهد وضعیت اسف بار تربیت دوره آخرالزمان را مطرح کند، میفرماید: «وای بر فرزندان آخرالزمان که پدران هیچ اقدام مؤثری برای آموزش واجبات دینی به آنها انجام نمیدهند.»
با توجه به تأثیر پدر در تربیت فرزند، مادرانی که طالب تربیت یک نسل مهدی باور هستند، باید هنگام انتخاب همسر، به این مسئولیت تربیتی توجه داشته باشند و فردی را برگزینند که ولایتمدار و از خانواده ای اصیل باشد که عشق و محبت به امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف در او نهادینه شده باشد؛ زیرا پدری که خود برخوردار از عشق و محبت به امام زمانش نباشد، نمیتواند در ایفای رسالت تربیت نسل مهدی باور توفیقی داشته باشد از سوی دیگر، تقید پدر در رعایت حلال و حرام الهی ـ به ویژه تقید به تهیه روزی حلال برای خانواده ـ در دیندار کردن فرزندان و تربیت نسل ولایی، فوق العاده مؤثر است.
بدین سبب، اولین گام برای تربیت نسل ولایی، انتخاب همسری ولایتمدار است که در آینده بتواند پدری موفق در تربیت نسل ولایی باشد.
گام دوم: توجه به آموزههای دینی هنگام انعقاد نطفه
زندگی یک موجود جاندار از لحظه لقاح آغاز میشود. از همین لحظه است که مرد و زن، عنوان پدر و مادر یافته و ایفای نقش حساس و جدیدی را بر عهده میگیرند. این دوره نه ماهه در حیات آدمى، بسیار مهم و تعیین کننده است. هر گونه کوتاهی والدین ـ به ویژه مادر ـ گاهی عواقبی غیرقابل جبران دارد.
حالت هیجانی و عاطفی در لحظه انعقاد نطفه، رؤیاها و خیال پردازیهای مادری در جنین تأثیر مستقیم دارد.
براساس آموزههای دینى، یکی از مراحلی که میتواند در تکوین شخصیت دینی و ولایی فرزندان مؤثر باشد، مرحله انعقاد نطفه است؛ از این رو در شرع دستورهای زیادی برای این مرحله صادر شده است که توجه به آنها میتواند گامی مؤثر برای تربیت نسل ولایی باشد.
انتخاب زمان و شرایط روحی و روانی مناسب و توجه به خدا هنگام انعقاد نطفه، از دستوراتی است که وارد شده است؛ از این رو جا دارد پدران و مادران، در این باره مطالعه و بررسی کنند و با توجه به این آموزههای دینى، به انعقاد نطفه فرزند خود اقدام نمایند
روایاتی که تأکید میکند هنگام خستگی زیاد یا در ساعات اولیه شب و با شکم پر، آمیزش انجام نگیرد. همچنین ذکر مکروهات و مستحبات زیادی که در روایات برای آمیزش وارد شده است، همه دلالت بر اهمیت و نقش این لحظه در حیات مادی و معنوی فرد دارد.
گام سوم: رعایتهای دوران بارداری
یکی دیگر از مقاطع و مراحل تأثیرگذار در تربیت نسل مهدی باور، دوران بارداری مادر است.
همه حالات و رفتار و حتی خطورات فکری مادر در فرزند، تأثیرگذار است. مادری که خود علقه عاطفی و فکری با مولای خود امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف داشته و این علقه، نمود عملی در زندگی او دارد، قطعاً این عاطفه را به فرزند هم منتقل خواهد کرد.
تجربه نشان میدهد خواندن دعاهایی که تقویت کننده ارتباط با امامان معصوم علیهم السلام است، میتواند در تربیت نسل مهدی باور مؤثر باشد. اگر در آموزههای دینى، بر خواندن دعاها و زیاراتی چون زیارت جامعه کبیره، زیارت عاشورا، دعای عهد و دعای فرج تأکید شده است، بدین سبب است که ارتباط مستدام مادر با این مضامین، به طور مستقیم در جنین تأثیرگذار است و نسلی عاشق ولایت را میپروراند.]
روانشناسان بر این باورند که حالات روانی و هیجانی و حتی فعالیتهای جسمانی مادر در شخصیت کودک تأثیر دارد.تراوش هورمونهایی که در شرایط فشارهای هیجانی یا روانی صورت میگیرد، از طریق جفت، بر جنین تأثیر میگذارد.
ذکر و یاد حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف توسط مادر باردار و نیز انجام عباراتی در این باره میتواند در تربیت نسل منتظر مؤثر باشد. علاوه بر آنچه ذکر شد، ارتزاق مادر از لقمه حلال در طول بارداری از مسائل مؤثر در تربیت نسل دیندار و ولایی است.
گام چهارم: تحنیک
آنچه از مضامین روایی فهمیده میشود، این است که برخی مسائل ممکن است در نظر ما کوچک باشد؛ ولی اثرات بزرگی در سرنوشت و شاکله دینی انسان داشته باشد؛ از جمله این مسائل که در دین، مورد تأکید قرار گرفته، مسئله تحنیک یا باز کردن کام نوزاد هنگام تولد است. این که کام نوزاد با چه چیز باز شود، در علایق و گرایشهای او در بزرگی تأثیرگذار است.
گام پنجم: دوران شیردهى
مادرانی که توفیق دارند از شیری که محصول لقمه حلال است به فرزند خود بنوشانند، همچنین مادرانی که با وضو به فرزند خود شیر میدهند و با ذکر و یاد خدا سینه بر دهان فرزند قرار میدهند، قطعاً در تربیت نسل مهدی باور و مهدی یاور توفیق بیشتری خواهند داشت..
مادر شیخ انصاری که فرزندش، از مفاخر بزرگ عالم تشیع است وی میگوید: «من درباره پسرم، توقع بیشتری داشتم؛ زیرا در دو سالی که او را شیر دادم، هیچ وقت بدون وضو نبودم. حتی در نیمه شب بلند زمستان، یخ حوض را میشکستم و وضو میگرفتم، سپس بچهام را شیر میدادم. هیچ گاه بدون بسم الله سینه بر دهان فرزندم نگذاشتم.]
همچنین مادر مرحوم آیتالله مقدس اردبیلی میگوید: «هرگز لقمهای شبهه ناک نخوردم. قبل از شیر دادن، وضو میگرفتم. هرگز چشم به نامحرم نینداختم و در تربیت او کوشیدم.
همه این حکایات زیبا، بر اهمیت دوره شیردهی و تأثیر آن بر شخصیت فرزندان دلالت دارد
مادری که شیر او آمیخته با ذکر و یاد حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف است و در طول شیردهى، ذکر و یاد امام زمان خود را بر دل و زبان دارد، قطعاً عشق و علاقه اش به فرزند، منتقل میشود، چرا که تحقیقات روانشناسان حاکی از این مسئله است که کلیه عواطف، علقهها و دلبستگیهای مادر؛ هنگام شیر دادن به فرزند هم منتقل میگردد.
گام ششم: القای محبت به ولی خدا در دوران کودکی
در نظام تربیتی اسلام، این نکته مورد تأکید قرار گرفته است که دوران کودکی، دوران شکلگیری شخصیت دینى، عاطفى، عقلی و… کودک است. روایات در این زمینه دلالت دارند که در دوران کودکی (هفت سال اول) عنایت خاصی بر مؤانست کودک با مقولههای مذهبی و اخلاقى است.
نظر به محدودیت قدرت درک و فهم کودک از ارزشهای اخلاقى و به لحاظ رشد نایافتگی او از لحاظ اجتماعی، بیشترین تلاش مربیان در این مرحله، باید در جهت ایجاد رغبت، علاقه و انس در کودک به ارزشها و مفاهیم اخلاقى ـ از جمله ارتباط با ولی خدا ـ باشد؛ از این رو کلیه رفتار پدر و مادر ـ به ویژه مادر که در این دوره، بیشترین ارتباط را با فرزند دارد ـ در شکلگیری شاکله شخصیتی فرزند مؤثر است. به تعبیر متخصصان تعلیم و تربیت، کودک، بسان یک دوربین فیلمبرداری بسیار دقیق، مشغول فیلمبرداری هوشمندانه از رفتار مادر است و مادر، بدون این که درصدد آموزش مفاهیم به فرزند خود باشد، با رفتار و کردار خود، در حال آموزش غیررسمی به فرزند خود است.
مادر، باید فرصت طلایی شکل گیری شخصیت فرزند را غنیمت شمرده و پایهها و بنیانهای اعتقادی فرزندش را با ارائه رفتارهای برگرفته از مبانی دینی و اخلاقى، تقویت نماید. او، اگر بنا دارد فرزندی مهدی باور تربیت کند، باید بداند هر چه محبت و دلباختگی و ارتباط قلبی خود او با آن حضرت بیشتر باشد و این علاقه، در رفتار وی که فرزند، شاهد آن است، نمود عینی داشته باشد، به همان میزان میتواند این محبت را بدون آموزش رسمی به فرزند خود انتقال دهد. وقتی فرزند، عشق سرشار مادر به امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف را مشاهده میکند؛ وقتی مادر، فضای خانه را به یاد و ذکر حضرت عطرآگین میکند، این فضای آکنده از عشق و محبت، در ساختن شخصیتی محب و عاشق امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف مؤثر خواهد بود.مادر میتواند با رفتار سرشار از عشق و محبت به امام زمان، ایجاد این محبت را از مراحل بسیط و عاطفى در کودک خود شروع کند و زمینه روحی و آمادگی قلبی ارتباط با امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف را در دوره کودکی برای فرزند خود فراهم نماید.
والدین باید برای موفقیت در امر تربیت ولایی به این مهم توجه داشته باشند که خود آنان، در جایگاه اولین مربی باید، واجد صفات و ویژگیهای فکری و رفتاری مشخص باشند؛ چرا که بخش عظیمی از تربیت ولایی به حوزههای رفتاری عینی و عمل مربوط میشود. باید برنامه تربیتی مادر، متوجه ویژگیها و رفتارهای عینی و عملی مشخص، مفروض و پذیرفته شده عام باشد، تا بتواند زمینههای لازم را در فرزندان خود برای پذیرش و قبول آن صفات و ویژگیها فراهم کند.
گام هفتم: تعمیق محبت به ولی خدا در دوران نوجوانی
در نظام تربیتی اسلام، دوران نوجوانى، دوران اطاعت است. در این دوره، باید آموزههای دینى، به صورت آمیزهای از احساس و عقل به فرزندان ارائه شود؛ زیرا در این دوره، فرزندان، نه احساس و عواطف محض هستند و نه برخوردار از قدرت عقلانی کامل؛ از این رو متولیان تربیت باید هنرمندانه با آمیختن عقل و احساس و گره زدن اندیشه و عاطفه و محبت، در پی تعمیق محبت نوجوانان به امام زمانشان باشند.
اگر پدران و مادران توفیق یابند که در این دوره، عشق همراه با معرفت را در فرزندان خود ایجاد کنند، تا حدود زیادی توانسته اند به رسالت خود در تربیت نسل ولایی عمل نمایند.
نتیجهگیرى
در مجموع با توجه به مباحث مطرح شده میتوان نتیجه گرفت پیچیدگی تربیت در عصر حاضر و همچنین تلاش بیوقفه مهاجمان فرهنگی برای تخریب فرهنگ مهدوی و جلوگیری از اشاعه این فرهنگ، بیش از گذشته اهتمام جدی مادران و آشنایی با ساز و کار مهدوی را میطلبد. بدون بهرهگیری از آداب و دستورات دین نمیتوان در تربیت نسل ولایی که یکی از بهترین رسالتهای یک مادر منتظر است، موفق بود.
منبع: برگرفته از سایت حوزه