بهترین فصل برای آموزش توالت رفتن، فصل بهار و تابستان است؛ زیرا در این فصل ها، لباس کودک کمتر است و شست و شو راحت تر انجام می شود. افزون براین لگن را می توان در فضای باز قرار داد. مناسب ترین سن ۱۸ تا ۲۴ ماهگی است و پیش از این سن مطلوب نخواهد بود.
زمان آموزش از دو هفته تا دو ماه طول می کشد و به ندرت ممکن است تا ۶ ماه هم ادامه یابد.
توجه داشته باشید که پسران دیرتر از دختران این مطلب را می آموزند.
این آموزش نباید با موقعیت های استرس آور، یعنی فشارهای روحی کودک ( از شیر گرفتن، جدا کردن برای خواب، تعویض خانه، تولد یا قبل از تولد نوزاد جدید، ترس و …) همراه باشد که در این صورت مقاومت روانی خواهد داشت و آموزش به سامان نمی رسد.
چند نکته اساسی:
۱. آمادگی جسمانی کودک : باید عضلات مثانه کودک سفت باشد. نشانه ضعیف بودن عضلات، کم بودن فاصله ادرار در پوشک است. در صورت ضعف عضلات آموزش را تا ۵ ماه به تاخیر بیندازید و اگر مشکل حل نشد، به پزشک مراجعه کنید.
۲. بردباری والدین: بردباری والدین به ویژه مادر، در این مساله ضرورت دارد. اگر خودتان در موقعیت استرس( فشار روحی) هستید، اقدام نکنید. شتاب در آموزش توالت رفتن ، سبب فشار روحی کودک می شود؛ فشار روحی اضطراب می آورد؛ اضطراب سبب تکرر ادرار می شود و آموزش به تاخیر خواهد افتاد.
۳. عدم استفاده از زور و اهرم فشار : در این مسئله به هیچ وجه از روز و اهرم فشار استفاده نکنید .
چگونگی آموزش
همراه با کودک خود لگنی را بخرید و درگوشه حمام یا توالت خودقراردهید تا زمانی که بپرسد: این چیست؟ به او بگویید که لگن را برای چه کاری تهیه کرده اید و بر روی آن ، برچسب هایی از شکل حیوانات بزنید و نامش را نیز بر روی لگن بنویسید و بگویید: این لگن ازآن توست . خوب است ابتدا با لباس، روی لگن بنشیندو بعد به مدت یک هفته، روی شورت پارچه ای، شورت گرهی را ببندید و پس از یک هفته، او را رها کنید . بهترین شلوار برای این موقعیت ، شلوارگشاد وراحت و کشدار است .
ابتدا از آموزش عمل دفع آغاز کنید، زیرافرصت کافی برای اعلام دارد . زمان دفع ، به طور معمول ، ۲یا۳بار در روز ،بعد از غذا یا پس از خواب است. وقتی اعلام می کند، باچهره ای آرام و شاد و بدون شتاب به سویش بروید تا احساس نکند برای شمادردسرایجادکرده است؛ زیراممکن است برای پرهیز از ایجاد دردسر، عمل دفع را اعلام نکند. پس از اعلام ، او رابه آرامی روی لگن بنشانید و برایش قصه یا شعر بخوانید یا برایش نقاشی کنید . می توانید خرس پشمالو یا عروسکش را در اختیارش بگذارید تا سرگرم شود . توجه داشته باشید که لگن ، سرد و سفت نباشد و بدن کودک به پلاستیک حساسیت نداشته باشد . در این صورت می توانید از پمادهای ضد حساسیت استفاده کنید .
اگر تا ۵ دقیقه بعد، عمل دفع را انجام نداد، اجازه دهید برخیزد و ساعتی بعد، آن را تکرار کنید. اگر چند لحظه پس از برخواستن از روی لگن، عمل دفع را انجام داد، عصبانی نشوید وآن را به حساب لجبازی او نگذارید. احتمال دارد یبوست، سبب تاخیر در دفع شده یا این عمل برای جلب توجه باشد. در این صورت فقط اظهارتاسف کنید.
برای آموزش ادرار، همین عمل را حدود ۸ تا ۱۰ بار تکرار کنید، اگر تا حداکثر ۲ماه موفق نشد و مقاومت کرد، معلوم می شود وارد جنگ قدرت با مادر شده است؛ بنابراین، برای مدت ۴ تا ۶ هفته او را رها سازید و پس از این مدت ، دوباره آغازکنید.
منبع: نسیم مهر؛ جلد ۱؛ استاد حسین دهنوی