بعضی از والدین آخرین راه چاره را در تنبیه بدنی می دانند.
اما همواره به جای تنبیه و اعمال خشونت راه بهتری هم می توان پیدا کرد. چون تنبیه بدنی عوارض متعددی در رفتار و روحیه فرزند شما به جای خواهد گذاشت. حتی اگر بسیار به ندرت کودک خود را تنبیه می کنید، حتماً این مطلب را مطالعه کنید.
بسیاری از والدین عمداً دست به تنبیه بدنی نمی زنند. معمولاً هنگامی این رفتار از بزرگترها سر می زند که کنترل خود را از دست بدهند یا احساس ناامیدی کنند.
اکثر والدین حداقل یک بار فرزندشان را تنبیه بدنی کرده اند یا احساس کرده اند او یک کتک مفصل لازم دارد. اما به راستی چرا این تعداد از پدر و مادرها از تنبیه بدنی استفاده می کنند؟ شاید بگویید: چون مؤثر است. ولی واقعیت این است که اگر تنبیه بدنی مؤثر باشد فقط و فقط در کوتاه مدت تأثیرگذار است.
تحقیقات نشان داده کودکانی که با تنبیه بزرگ شده اند کمتر درست و نادرست را از هم تشخیص می دهند، و در غیاب والدین خود بیشتر از سایر بچه ها رفتارهای نادرست و بی ادبانه انجام می دهند.
یکی از مادران که معمولاً فرزندش را تنبیه بدنی می کند می گوید: «بچه من موقعی رفتارش درست است که او را تنبیه می کنم. اما راستش، نمی دانم رفتار درست او به خاطر ترس است یا این که واقعاً خوب و بد را از هم تشخیص داده است.”
می توانید به جای تنبیه بدنی از ساز و کارهای باز دارنده استفاده کنید:
۱.محرومیت موقت : این شیوه برای کودکان خردسال زیر ۵ سال موثر است. بدین گونه که او را به ازای هر سال سن ، یک دقیقه در اتاقی بدون امکانات ( البته نه تاریک و ترسناک) قرار دهید. پس برای مثال کودک ۳ ساله را سه دقیقه وا می دارید تا در اتاقی بماند و از فعالیتهای عادی ( بازی ، تلویزیون و .. ) محروم شود .
اگر کودک شما مقاومت کرد محرومیت او را دو برابر کنید . در مورد نوپایان می توان آنها را روی صندلی نشاند و کنارشان ایستاد.
۲. محرومیت : این شیوه برای همه سنین مناسب است ؛ بدین گونه که کودک را از اسباب بازی ، تلویزیون ، رایانه ، پول توجیبی و … به طور مقطعی و متناسب با رفتار نامطلوب محروم می کنیم.
۳.قهر : قهر وسیله بسیار موثری برای اصلاح رفتار کودک و نوجوان است . البته نباید طولانی و در استفاده از آن زیاده روی شود.
۴. تحریک عواطف و احساسات : برای اصلاح رفتار می توان کودک و نوجوان را با جمله هایی از قبیل: برای این کار تو غصه می خورم ، از این کار تو رنجورم و .. تحریک کرد . توجه داشته باشید که استفاده پی در پی از این شیوه آن را بی اثر می کند.
برخی والدین به ویژه مادر در تحریک عاطفه کودک با جمله هایی از قبیل : تو با این رفتار مرا پیر می کنی ، با این عمل باعث مرگ من خواهی شد و … زیاده روی می کنند که ممکن است احساس فرزند را جریحه دار کند و اثار روحی بدی داشته باشد.
۵. بده و بستان : فرزند نیازهای فراوانی دارد. اگر به خواسته شما مبنی بر اصلاح رفتار خود بی توجهی می کند ، منتظر باشید تا برای رفع نیاز خود نزد شما بیاید . در این هنگام به او بگوئید : من هم خواسته ای دارم ، خواسته ام را برآور (بده ) تا به نیازت پاسخ گویم. ( بستان)
۶.تهدید به تنبیه : در صورت عدم تاثیر ساز و کارهای پیش گفته ، تهدید به تنبیه بدنی ( البته به طور غیر مستقیم و با کنایه) می تواند موثر باشد.
منبع: نسیم مهر ؛ حسین دهنوی