آیا کودکان هم به استرس و فشارهای روحی دچار می شوند یا فقط به بزرگسالان اختصاص دارد؟
در وجود انسان حالتهای متفاوتی وجود دارد ، گاهی دچار دلهره و دلشوره و نگرانی می شود ؛ گاهی مضطرب و پریشان حال است و زمانی دچار استرس و فشارهای شدید روحی می شود.
مورد اول ( دلهره ، دلشوره ، نگرانی ) و مورد دوم( اضطراب و پریشان حالی) بین کودکان و بزرگسالان مشترکند ؛ اما مورد سوم ( استرس و فشارهای شدید روحی ) بیشتر به بزرگسالان اختصاص دارد.
امروزه به جای واژه استرس فرنگی از کلمه ” تنیدگی ” استفاده می شود ، نویسندگان این مقوله قرن ۱۷ را عصر روشن بینی ، قرن ۱۸ را عصر منطق ، قرن ۱۹ را عصر پیشرفت و قرن ۲۰ را عصر استرس یا فشار نام نهاده اند.
حدود ۸۰ در صد بیماریها به ویژه زخم معده ، تنگی نفس نفس ، سردرد مزمن، فشارخون و اختلال های قلبی و عروقی با فشارهای روحی آغاز می شوند.
نشانه های اضطراب
نشانه های اضطراب کودکان و نوجوانان چیست؟
ج: اضطراب با توجه به شدت و ضعف عوامل آن نشانه های متفاوتی دارد.
در مرحله ابتدایی تکان دادن دست و پا، بالاکشیدن شلوار، گزیدن و لیسیدن لب و بازی با اشیایی چون خودکار ، موی سر ، دکمه پیراهن و …
این نشانه ها گویای اضطراب عمومی است که در همگان وجود دارد و چندان نگران کننده نیست.
کودک یا نوجوان مشغول انجام تکالیف است و چون برنامه مورد علاقه اش در تلویزیون آغازشده ، اضطراب دارد و دائم دست و پایش را تکان می دهد.
در مرحله شدید تر اختلالات رفتاری یا عادات عصبی ( مانند ناخن جویدن ، کندن پوست لب یا مو، کشیدن پوست یا مو ، کندن زخم بدن ، فشار دادن دندانها ) ، فروریختن دل ، پرخاشگری و تیک ، یعنی پرش عصبی ( مانند چشمک زدن ، بالا انداختن ابرو ، غنچه کردن دهان ) دست و پای سرد ، بی خوابی ، کابوس ، تکرر ادرار و …
مهم ترین علل اضطراب در این مرحله فشارهای روحی روانی ناشی از اختلافات و درگیری پدر و مادر ، فرزند جدید و … می باشد. در مرحله بسیار شدید (حمله وحشتزدگی ) ؛ پریدن رنگ صورت ، عرق کردن دستها و بدن ، افزایش سرعت تنفس ، تهوع و سرگیجه ، تپش شدید قلب ، ریختن ادرار و ….
این نشانه ها که گویای سیستم عصبی سمپاتیک ( فرایندی طبعی در بدن انسان ) است ، نشان از عاملی بسیار شدید چون ترس ناگهانی ، صحنه ای دلهره آور و یا کابوس دارد که باید زمینه های آن ها را از بین برد.
نشانه های اضطراب برای نوجوانان و بزرگسالان علاوه بر موارد پیش گفته عبارتند از :
تمایل به کارهای سبک، عدم تمرکز، انزواجویی، یبوست و دل درد ، کاهش هورمون جنسی، مشکلات خواب، افزایش گرایش های وسواسی، نوشیدن مشروبات الکلی، سیگار کشیدن، کم خوری ، بی اهمیتی به وضع ظاهر، رانندگی وحشیانه، ناتوانی در تصمیم گیری ، اختلال در حافظه، افزایش افکار خود انتقادگرانه منفی، اختلال در ترشح هورمونها و ….؛ برای مثال سبب افزایش تیروکسین و در نتیجه کاهش وزن ، افزایش ضربان قلب، عصبانیت و بی خوابی می شود.
باعث افزایش کورتیزون و در نتیجه کاهش توانایی فرد در برابر عفونت ها و سایر بیماری ها خواهد بود.
اضطراب سبب افزایش کلسترول می شود که عامل مهمی در حمله های قلبی است.
منبع: نسیم مهر؛ حسین دهنوی