فرزندم در دبستان خجالت می کشد و به جهت کمرویی، در فعالیت های گروهی شرکت نمی کند. علل کمرویی و راه های درمان آن چیست؟
کمرویی
ج: کمرویی، یکی از مشکلات جدی برخی کودکان و نوجوانان است و اگر درمان نشود، به نوعی بیماری روانی (معلولیت اجتماعی) تبدیل خواهد شد. یکی از مهم ترین عوامل شکوفا شدن استعدادهای کودکان و نوجوانان، کمرویی است.
علل:
۱. انتقال از والدین: برخلاف تصور برخی که کمرویی، ارثیاست، این گونه نیست؛ بلکه در واقع از والدین به کودک «منتقل» می شود. به والدین کمرو توصیه می کنم برای جلوگیری از این انتقال، با تمرین و تلقین، خود را وارد صحنه های گوناگون کنند و از کمرویی بپرهیزند.
زمانی که الگوهای بزرگسال مثل والدین، خودشان عموماً مضطرب بوده، از مهارت برقراری روابط عاطفی – اجتماعی مطلوب و خوشایند با دیگران، به ویژه با فرزندان خود بی بهره باشند، بدون شک طبیعی است که فرزندان این خانواده نیز بیاموزند که کمرو باشند به همین دلیل بعضی از روان شناسان مثل واتسون کمرویی کودکان را در نتیجه ی یادگیری و تقویت آن در خانه و مدرسه می دانند.
۲. سختگیری بیش از حد: وقتی در ادب، نظم ، عبادت، تحصیل و… بسیار سخت بگیرید، فرزندتان دچار کمرویی می شود؛ زیرا همیشه او را واداشته اید که کارها را به بهترین شکل انجام دهد. و اکنون از این می ترسد که اگر وارد فعالیتی گروهی شود و به کاری دست زند نتواند آن را به بهترین وجه انجام دهد؛ بدین جهت وارد گروه نمی شود و از انجام فعالیتهای گروهی گریزان است. توقع بیش از حد شما از کودک نیز همین مشکل را ایجاد میکند.
۳. القائات نادرست: متأسفانه گاهی در جامعه و به ویژه در مدارس، کمرویی با ادب اشتباه می شود و کودک کمرو را بدین جهت که سخن نمی گوید و آزاری ندارد، با ادب می خوانند و با این القای نادرست، کمرویی را در او تثبیت می کنند. گاهی کمرویی دختران نیز با حیا اشتباه می شود؛ در حالی که حیا، صفتی بسیار پسندیده است و کمرویی ناپسند شمرده می شود و حیا و اجتماعی بودن برای دختران قابل جمع است.
مدرسه، به عنوان اولین جایگاه رسمی تجربه ی اجتماعی کودکان، می تواند نقش تعیین کننده ای در تقویت کمرویی یا پرورش مهارت های اجتماعی آنان ایفا کند. متأسفانه در بسیاری از موارد کمرویی کودکان در محیط مدرسه و فضای کلاس درس تقویت می گردد و چنین رفتار ناخوشایندی در شخصیت کودک تثبیت می شود.
در غالب موارد، اولیای مدرسه رفتار انفعالی و آرام و سکوت مضطربانه ی کودک یا کودکان کمرو را به عنوان یک صفت پسندیده و ویژگی رفتاری مطلوب تلقی می نمایند، بعضاً با تأییدهای خود، به طور مستقیم و غیرمستقیم سعی می کنند آن را تقویت نمایند.
راه های درمان:
الف. فشارها و سخت گیری ها را کم کنید و به فرزندتان آزادی نسبی بدهید.
ب. اگر فرزند شما اشتباهی کرد، با روی گشاده آن اشتباه را بپذیرید تا از اشتباه کردن نترسد.
ج. در مهمانی ها و برای امور منزل به او مسئولیت بدهید؛ مسئولیت هایی از قبیل پرسیدن شماره تلفن از مخابرات، پرسش از شهرداری، خرید بلیت از گیشه فروش بلیت و… .
د. نقاط مثبت او را به ویژه در جمع بگویید.
هـ. ارتباط او را با همسالان عادی و فعال بیشتر کنید.
و. زمینه مشاهده برنامه هایی نمایشی را برایش فراهم سازید که در آنها، قهرمان نمایش به رغم کمرویی، به کارهای بزرگ و گروهی دست می زند.
ز. زمینه شرکت او را در برنامه های نمایشی مدرسه و پذیرفتن نقش های ساده بدون کلام (نگهبان) و فعالیت های گروهی فراهم سازید.
همچنین تشویق کودک یا نوجوان کمرو برای شرکت در برنامه های نمایشی (در مراکز پیش دبستانی و مدارس) و ایفای نقش های مؤثر به گونه ای که فشار روانی چندانی متوجه او نباشد، روش مناسبی برای کاهش اضطراب اجتماعی و درمان کمرویی خواهد بود.
بر همه ی پدران و مادران، به خصوص کسانی که فرزند کمرویی در خانه دارند فرض است که به رغم همه ی اشتغالات فکری و شغلی، کوشش کنند که در شبانه روز، ساعت و ساعاتی را صرفاً به گفت و گوهای صمیمی با کودکان و نوجوانان گوش جان سپردن به سخنان زیبا و دوست داشتنی ایشان اختصاص دهند.
فعالیت های اجتماعی و بازی های گروهی
ترغیب کودکان و نوجوانان کمرو برای مشارکت در فعالیت های مختلف دسته جمعی و بازی های گروهی می تواند تأثیر بسیار زیادی در کاهش اضطراب و افزایش مهارت اجتماعی ایشان داشته باشد.
منبع: روان شناسی کمرویی و روش های درمان آن – تألیف غلامعلی افروز
روان شناسی و تربیت کودک و نوجوان – تألیف غلامعلی افروز
خود درمانگری در لکنت زبان – تألیف غلامعلی افروز
نرم افزار تربیت فرزند