یک متخصص نوزادان با تاکید بر ضرورت تماس مستقیم نوزاد با مادر در ساعات اولیه زندگی نوزادان گفت: آنچه در ساعت اول عمر میگذرد، در بقای نوزاد و بر رابطه آینده والدین با کودک بسیار اثرگذار است. بیش از ۹۰ درصد نوزادان در بدو تولد برای بقای خود نیاز به هیچگونه مداخله درمانی ندارند. برای ارتقای سلامت مادر و نوزاد و ایجاد یا تحکیم دلبستگی مادرانه در این گروه از نوزادان، برقراری تماس پوست با پوست به محض تولد بسیار موثر است.
برای والدین، گاهی دلبستگی به نوزاد از دوره بارداری آغاز میشود و بعد از چند ماه انتظار با مشاهده و اولین تماس مستقیم با نوزاد، قویتر میشود.
این دلبستگی ممکن است در بدو تولد و با دیدن نوزاد تجلی یابد یا به مرور زمان و بعد از آشنایی بیشتر با نوزاد ایجاد شود. در مجموع هر چه دلبستگی والدین به نوزاد زودتر و قویتر ایجاد شود، مراقبت از نوزاد دلپذیرتر و بهتر میشود. یکی از مهمترین عوامل در ایجاد این دلبستگی، مشاهده و شناخت واکنشهای نوزاد است.
جدایی از نوزاد و تغییر رفتارهای مادرانه
جدایی هر نوزاد از مادرش در زمان تولد، باعث تغییر رفتار و مراقبتهای مادرانه میشود. در پستانداران برای این جدایی زمان مشخصی وجود دارد که بعد از آن، گسستگی عاطفی بهوجود آمده، دائم و غیرقابل ترمیم میشود.
در گذشته معمولا نوزاد به محض تولد از مادر جدا و در ساعات مقرر برای تغذیه نزد مادر آورده میشد. در مقابل این روش، روش دیگری مورد مطالعه قرار گرفت که در آن نوزاد سالم به محض تولد بدون وقفه و به مدت یک ساعت، در تماس پوست با پوست با مادرش قرار میگرفت.
تحقیقات نشان میدهد که یک ماه بعد و یک سال بعد از تولد، مادرانی که سابقه تماس زودهنگام پوست با پوست با نوزاد خود داشتند، رفتار مادرانه بیشتری را نشان میدهند.
کاهش خطر ابتلا به عفونت نوزاد
برای نوزاد، خطر ابتلا به عفونت در ساعات اول عمر، در اثر تماس پوست به پوست با مادر کاهش مییابد؛ چرا که باکتریهای غیرپاتوژن از ابتدا شروع به تکثیر و کولونیزاسیون در پوست و روده نوزاد کرده و در نتیجه از رشد و تکثیر باکتریهای بیماریزا پیشگیری میشود.
اولین تماس مادر و نوزاد باید تا زمانی که نوزاد تغذیه میکند ؛ ادامه یابد . این زمان تماس برای مادر و نوزاد بسیار ارزشمند بوده و بهتر است حتیالامکان بدون مزاحمت طی شود.
بسیاری از نوزادان این حرکات را در مدت ۱۰ دقیقه انجام میدهند. نوزاد ضمن تلاشهای حرکتی خود لحظاتی را به استراحت میگذراند و سپس مجددا بدون نیاز به مداخله، آغاز به فعالیت میکند.
براساس تحقیقات سالهای اخیر، اگر امکان برقراری این تماس برای نوزاد در لحظات بحرانی اول عمر مهیا شود، احتمال بهرهبردن از تغذیه انحصاری با شیر مادر به میزان قابل ملاحظهای افزایش یافته و مدت شیردهی طولانیتر میشود.
استرس در نوزاد
وزن کردن، حمام دادن نوزاد در بدو تولد، تزریقات واکسن و ویتامین باعث جدا شدن نوزاد از مادر و ایجاد استرس در نوزاد میشود. بهتر است این اقدامات را به بعد از انجام برقراری تماس اولیه به تعویق انداخت.
تماس مادر با نوزاد بلافاصله بعد از تولد، تحریک یک غریزه اولیه، حفظ تعادل حرارت بدن، عشق، امنیت و غذا را برای نوزاد به ارمغان میآورد. مزایای این امر در سلامت، حفظ جان هزاران نوزاد و میلیونها تومان صرفهجویی در هزینه بهداشتی درمانی و تامین رفاه جامعه است. هزینه اثربخشی این اقدام، توانایی ایجاد نسلی است که در بهترین شرایط ممکن رشد و تکامل یافتهاند.